Interview met Martijn Halie

Nog geen zes weken nadat Nederland voor de eerste keer op slot ging vanwege het coronavirus, openden het Noord Nederlands Toneel en Club Guy & Roni het NITE Hotel: een revolutionair 3-dimensionaal digitaal platform voor het online beleven van theater in een virtuele omgeving. Het NITE Hotel, dat plaats biedt aan vele duizenden bezoekers tegelijkertijd, werd genomineerd voor de Dutch Marketing Awards 2021 in de categorie Marketing Transformer of the Year. Zowel het interieur als de interface van het NITE Hotel is ontworpen door online experience designer en artdirector Martijn Halie.  

Ik nam voor het gemak aan dat je de kunstacademie hebt gedaan, maar op je LinkedIn zag ik dat je rechten hebt gestudeerd…? 

Ja, maar niet afgemaakt uiteindelijk. Ik ben naar Amsterdam verhuisd en heb me voor de studie ingeschreven, maar ben vervolgens vooral doorgegaan met grafisch ontwerpen en websites ontwerpen en ontwikkelen. Daar was ik al mee bezig sinds de middelbare school, toen nog bijna niemand dat deed. Ik heb mezelf alles aangeleerd. Waar anderen games speelden, was ik aan het leren. Elke dag weer: Photoshop, HTML, Javascript, 3D, fotografie. Ik moest toestemming vragen om een bedrijfje te mogen starten, want ik was nog geen 18. Sindsdien werk ik voor een mix van culturele en commerciële organisaties. 

Op je website lees ik: if you identify with meaningful awesomeness, call me. Ik begrijp de match met Guy Weizman, want zo zou je zijn voorstellingen ook kunnen omschrijven. Hoe lang werken jullie al samen? 

Sinds 2012 ongeveer. Na wat kleine dingen via het NNT was Naked Lunch de eerste poster die ik ontwierp voor Club Guy & Roni. Toen Guy in 2016 artistiek directeur werd van het NNT nam hij me weer mee. ‘Ik wil gewoon Halie,’ zei hij. De beelden die ik maak zijn vaak over the top, met vette kleuren en de ‘outrageous styling’ van de Club. Ze vloeien in een vroeg stadium voort uit de eerste artistieke ideeën van de maker, lang voordat het maakproces van de voorstelling begint. Soms heeft het beeld niet meer zoveel met de uiteindelijke voorstelling te maken en slaat het als een tang op een varken, maar dat mag, want het is onderdeel van het creatieve proces.  

In maart 2020 kwam er een lockdown en nog geen zes weken later was er het NITE Hotel. Hoe is dat gegaan? 

Die lockdown was een verschrikkelijke klap voor Guy, en voor de hele cast en crew. Alles en iedereen stond letterlijk klaar op het podium voor de première van Before/After, toen plotseling de schouwburg dicht moest. Ik was er niet bij, maar ik heb de beelden gezien: Guys reactie ging door merg en been. Na een paar dagen belde hij me en zei: ‘Ik heb een idee. Ik wil toch een première, online, maar niet gewoon als stream. Kunnen we in één maand een digitaal theaterhotel maken?’ Hij dacht: als er geen theaters open zijn om mijn voorstellingen te laten zien, dan bouw ik er zelf wel een. Ik zei: ‘Ja, dat kan, maar alleen als ik het met Slash2 mag doen, want ik heb de allerbeste mensen nodig.’   

 Ik ben onmiddellijk een technisch format en ontwerp gaan maken. Geen platte website, maar een 3D-omgeving; in de diepte kun je dingen op een andere manier presenteren dan op een plat vlak. Er moesten meerdere ruimtes zijn om verschillende werken te kunnen laten zien en de mogelijkheid om met andere bezoekers na te praten. Dat was met name belangrijk voor Guy: dat je het samen kon doen. Op zoek naar new togetherness. Theaterbezoek is een sociaal gebeuren; hoe kun je dat gevoel vertalen naar digitaal? Guy zag mijn ontwerp en zei: ‘Awesome, ga maar doen.’  

Dus toen zijn we onmiddellijk begonnen; we hadden toen nog drie weken de tijd.  

Waarom moest het zo snel? 

Er hing in de lucht dat de maatregelen ook wel weer gauw zou worden versoepeld. Als we dit wilden, dan moest het zo snel mogelijk, niet pas als de theaters weer open waren. Guy speelde al veel langer met het idee om ‘digitaal’ toe te voegen aan zijn ‘interdisciplinair’. Nu was er ineens de noodzaak en de ruimte om het te doen. Als je iets nieuws wil introduceren, waar mensen niet aan gewend zijn, dan moet je normaal gesproken eerst een vraag creëren. Maar door de lockdown wás die vraag er ineens: iedereen zat verplicht thuis zich te vervelen en had de behoefte om meer dingen (samen) online te doen. Dit was het moment en Guy heeft daar heel snel op gehandeld. 

Hoe begin je aan iets dat nog nooit eerder is gedaan? 

Het ging ongeveer zo: ik verzon iets en deed research, ik maakte een snelle demo en dan gingen we het samen met Slash2 bouwen. Als tijdens het testen bleek dat iets niet werkte zoals we hoopten of dachten moesten we opnieuw beginnen. Het is heel complex om dingen simpel te maken. We werkten allemaal op de toppen van ons kunnen. Het was een rush, heel stressvol, maar ook fantastisch, om samen met een aantal geweldige mensen iets te bouwen wat nog niet bestaat, waarvan anderen zeggen dat het onmogelijk is.  

We hebben meerdere technieken en standaardplatforms gecombineerd die niet bedoeld zijn om met elkaar te werken en al helemaal niet in 3D. Dat is heel spannend. Als je ergens iets aanpast kan zomaar alles in elkaar donderen. Het maakt ook echt verschil, of je iets bouwt voor vijftig mensen of voor tienduizend. Ten eerste moet het systeem heel veel bezoekers tegelijk aankunnen, maar ook: je kunt je niet veroorloven dat er iets niet werkt, want dat betekent dat er tienduizend mensen teleurgesteld zijn. 

Maar het is gelukt! 

Ja, eind april 2020 was de eerste versie van het NITE Hotel een feit. En het werkte feilloos. Meer dan 15.000 mensen van over de hele wereld hebben het online theater bezocht tijdens de openingsweek Night Nites. We stonden constant standby, maar hoefden in die week eigenlijk niks meer aan te passen, iedere avond opnieuw werkte het gewoon. Op 30 april zaten er 4500 mensen naar Before/After te kijken. Waanzinnig.  

Inmiddels hadden we natuurlijk alweer nieuwe ideeën gekregen en bedacht hoe het nog beter en mooier kon, met het oog op de aankomende voorstelling Swan Lake. Dus zijn we een tweede versie gaan maken, met geavanceerde functies waarmee we meer interacties kunnen toevoegen en blijven toevoegen. Technisch gesproken hebben we de beheerlaag custom gemaakt; we hebben grote delen van de open source code van de eerste versie vervangen door een eigen toegespitste code. Er draait nu een enorm zware core onder. Wat met name bijzonder is aan ons platform is dat je met een normale webbrowser de 3D-experience kunt beleven, zonder eerst bepaalde software te moeten downloaden en installeren. En die experiences kunnen we nu ook heel snel maken. 

Wat was het verschil voor de bezoeker? 

In Swan Lake kon je naar alle richtingen bewegen, als in een game. Niet meer alleen naar links en rechts en voor en achter. Wat je in een bepaalde omgeving kunt doen, is in de tweede versie extreem uitgebreid. Ook kon je bij Swan Lake je medepubliek zien, in de vorm van vuurvliegjes. 

Het NITE Hotel is een platform om digitaal kunst te vertonen, maar het is zelf ook een vorm van kunst. Het ontwerp vergt technische beslissingen, maar ook artistieke beslissingen: als je ergens een video neerzet, hoe wil je dat mensen die bekijken? Fullscreen of juist niet? Gaat de video automatisch aan of moet er eerst op een knopje worden gedrukt? Soms kan het de bedoeling zijn dat je ook nog een stukje van een ander scherm ziet, zodat het publiek weet dat er meer te zien is. En hoe laat je bezoekers zo vanzelfsprekend mogelijk navigeren door de omgeving, zonder tekst te gebruiken? Want mensen lezen slecht en bovendien is dat lelijk, net als bordjes in een museum.  

 

Ineens keek de hele theaterwereld naar Groningen. Waarom is het NITE Hotel zo uniek? Wat konden jullie wat blijkbaar verder niemand kon? 

Het was de combinatie van de juiste mensen. De gekte van Guy, die zich eigenlijk nooit laat tegenhouden door het idee dat dingen onmogelijk zijn. En dat Slash2 tijd had: er zijn wel meer goede programmeurs, maar weinigen zijn zo allround en tegelijk zo specialistisch dat ze zoiets als dit kunnen. En mijn jarenlange ervaring met internet en het feit dat ik het NNT goed ken. Zonder de input van het artistieke team was het ook niet gelukt. Alle omstandigheden waren gunstig.  

Er zijn wel andere partijen die ook een online omgeving hebben gemaakt, maar niet op deze manier, waarbij je echt in een andere wereld stapt, met eigen regels. We houden het trouwens niet alleen voor onszelf: het NITE Hotel is een sociaal model en als zodanig ‘te huur’. We hebben de tentoonstelling (Im)possible Bodies gefaciliteerd, de MMETA Young Talent Awards, en ook ArtEZ Zwolle en Korzo Den Haag maken gebruik van onze infrastructuur en kennis, in een eigen virtuele omgeving. 

 

Wat heeft het avontuur jou tot dusver persoonlijk opgeleverd? 

Alle dingen die ik leuk vind zijn samengekomen; het kietelt mijn nerd zijn én mijn liefde voor ontwerp én mijn liefde voor kunst. Ik heb ineens weer hetzelfde gevoel als toen ik net begon met websites maken; dat je met iets bijzonders bezig bent, dat je aan de vooravond staat van een nieuwe periode waarin nieuwe dingen gemaakt worden en waardoor mensen anders tegen dingen aankijken. Over grenzen gaan, nieuwe kunstvormen ontdekken. Daarin komen Guy en ik ook overeen. Jezelf niet te veel herhalen, maar altijd nieuwe wegen zoeken.  

 

Hoe zie je de toekomst van het NITE Hotel? 

Het internet is nooit af, en dat geldt ook voor het NITE Hotel; iedere keer als er nieuw werk wordt gemaakt, ontwerp ik weer nieuwe dingen en verzinnen we weer nieuwe oplossingen. We hebben een lijst opgesteld met wat we nog allemaal willen. Die lijst wordt almaar langer. Alles is nieuw en nooit eerder gedaan, we werken niet volgens een schema of een format, maar voortdurend ad hoc. Het is een uitdagend ongoing proces. 
Het NITE Hotel is geen coronaproject, geen tijdelijk surrogaat voor het echte theater, maar een blijvende nieuwe kunstvorm die veel nieuwe mogelijkheden met zich meebrengt. Het geeft kunstenaars een podium om hun werk te presenteren aan publiek van over de hele wereld, ook aan publiek dat niet regelmatig een theater binnengaat. Het was een voorzienige blik van Guy, dat internet een belangrijke rol kan spelen in het bereiken van een nieuw, internationaal en inclusief publiek. 

 Interview: Yvon van Apeldoorn